W sobotę, 15 czerwca, dane nam było uczestniczyć w szczególnej uroczystości. Do kościoła pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła w Jasienicy zostały wprowadzone relikwie błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego 35 lat temu przez esbeckich siepaczy.
Promotorem zdarzenia był NSZZ „Solidarność” Polic i regionu, działający w porozumieniu z ks. kanonikiem Waldemarem Szczurowskim, proboszczem miejsca, JE ks. abp. Andrzejem Dzięgą – metropolitą szczecińsko-kamieńskim i Gminą Police, a w szczególności burmistrzem Władysławem Diakunem.
Zdarzenie jest wielowymiarowe, najpierw zrelacjonujemy najistotniejsze punkty uroczystości, a potem pokusimy się o kilka zdań komentarza.
Zaczęło się od procesji. Parę minut po siedemnastej z jasienickiej pętli autobusowej wyruszyła w kierunku kościoła ponadstuosobowa procesja. Na czele szła wojskowa orkiestra, a za nią poczty sztandarowe. Dalej, na niewielkim feretronie, trzymanym przez Mieczysława Jurka, Krzysztofa Zielińskiego i burmistrza Władysława Diakuna, niesiono relikwie błogosławionego kapłana. Trzecią grupę tworzyli wierni, prowadzeni przez JE ks. abp. Andrzeja Dzięgę, w otoczeniu mających koncelebrować Mszę św. księży.
Powyżej – przejście procesji, ten sam klip, ale w dużym rozmiarze można znaleźć TUTAJ
Procesja dotarła do świątyni, wierni weszli do kościoła, a na dziedzińcu, w oczekiwaniu na księży przywdziewających szaty liturgiczne, uformował się orszak z relikwiarzem. Po kilkunastu minutach relikwie ks. Jerzego wniesiono do wnętrza i rozpoczęły się obrzędy ich powitania. W ich trakcie ks. arcybiskup poświęcił postument z figurą ks. Popiełuszki, wieńczącą ozdobną szafkę, w której na co dzień będzie przechowywany relikwiarz. Wykonano go z pozłacanego mosiądzu, z napisem „Solidarność”, jest to wersja specjalna, dedykowana relikwiom ks. Jerzego. W trakcie sobotniej Mszy św. relikwiarz był eksponowany przy ołtarzu.
Przed Liturgią JE księdzu abp. Metropolicie wyrazy szacunku i podziękowanie za przewodniczenie uroczystości złożył głęboko wzruszony Burmistrz Polic – Władysław Diakun.
Homilię wygłosił ks. abp. Andrzej Dzięga. Ukazał sylwetkę Męczennika jako wzór i znak nadziei pośród mrocznych wydarzeń XX wieku. Dla tych, którzy chcieliby bliżej poznać postać błogosławionego kapłana zabezpieczono najnowsze wydanie broszury: „Wszystko o błogosławionym ks. Jerzym Popiełuszce”, edycja specjalna z okazji 35 rocznicy jego męczeńskiej śmierci.
W sobotniej uroczystości wzięło udział wiele znanych osób. Duża grupa członków „Solidarności” – obecne były władze regionu i oddziału w Policach. Nie zabrakło przedstawicieli władz samorządowych. Oprócz Burmistrza Polic w Liturgii uczestniczył Starosta Policki Andrzej Bednarek (z małżonką Iloną) oraz przewodniczący Rady Miejskiej – Grzegorz Ufniarz. Stawiło się kilku radnych – dostrzegliśmy wspomnianą Ilonę Bednarek, dalej Zofię Hlek, Piotra Diakuna, Ryszarda Tokarczyka oraz Adama Pacholika (prezes firmy TRANS-NET, radny powiatu). Była też długoletnia przewodnicząca Rady Osiedla nr 3 – Mirosława Butryn. Z powszechnie znanych jasieniczan – Jan Ziętek, właściciel firmy „Lastrico”, jeden z benefaktorów parafii i kościoła.
A kogo nie było? Bardzo wielu osób, które – przynajmniej naszym zdaniem – powinny w tej uroczystości wziąć udział, skoro w innych okolicznościach często chlubią się solidarnościową kartą w życiorysie. To, że w późniejszym okresie ich drogi rozeszły się z towarzyszami walki tworzącymi obecne kierownictwo związku – nie zmienia potrzeby szacunku i czci dla pamięci okrutnie zamęczonego kapłana, kapelana „Solidarności” w czasach niezwykle dramatycznych i trudnych. Nikogo imiennie nie wskażemy, ci, co mają powód do przemyśleń – doskonale o tym wiedzą. Na sobotnią uroczystość zaproszeni byli wszyscy, duży afisz dość długo wisiał na tablicy ogłoszeniowej m.in. przed jasienicką świetlicą.
I tak dochodzimy do zapowiedzianej na wstępie refleksji ogólniejszej natury. W związku z niedawną, okrągłą (30 lat) rocznicą obrad „okrągłego stołu”, a potem pierwszych w PRL, jeszcze półwolnych wyborów, w wielu mediach i na wielu spotkaniach pojawiły się liczne komentarze. W części trafne, ale również i błędne, ujmujące czerwiec’ 1989 jako datę przełomu.
Owszem, był to przełom. Ale „okrągły stół”, jak i będące jego wynikiem wybory, były pointą, a nie początkiem długiego cyklu wydarzeń. Rok 1956, 1965, 1966, 1968, 1970, 1976, 1978, 1979, 1980, 1981, 1984, 1988 i – dopiero na końcu: 1989.*) „Okrągły stół” podsumował przeszłość tworząc przesłanki „nowego otwarcia”. Inna rzecz: czy i jak wykorzystane.
Kart wielkich, ale i niebywale tragicznych, kiedy ginęli ludzie było po wojnie wiele. Najpierw końcówka lat czterdziestych, gdy w powojennej już Polsce, toczyły się walki zbrojne. Potem poznański czerwiec 1956, rok 1970 – wybrzeże, rok 1981 kopalnia „Wujek”, a wreszcie rok 1984 – zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki. Oraz mniej znane, „niewyjaśnione” mordy, dokonane zarówno na księżach jak i innych „niepokornych”. **) Zresztą III RP pasma podobnych tragedii bynajmniej nie zakończyła. W powszechnym przekonaniu skończyła się natomiast epoka „mordów państwowych”, inspirowanych przez władze.
Męczeńska śmierć księdza Jerzego nadeszła w chwili, gdy Polska, udręczona stanem wojennym, marzyła o jakimś przełomie, nie mając nań jednak nadziei. Ofiara życia żoliborskiego kapłana była momentem zwrotnym w mrocznych latach 80.***) Okrucieństwo oprawców księdza zamiast zastraszyć społeczeństwo – wzbudziło siłę do dalszej walki i wytrwania. To, że nie doszło do rozlewu krwi, a przejęcie władzy i koniec komunizmu w pięć lat po śmierci zabitego księdza nastąpiły w sposób pokojowy, było pierwszym cudem błogosławionego kapłana. Który w swojej ostatniej homilii w Bytomiu (9 października 1984) wezwanie: „Zło zwyciężaj dobrem!” zostawił rodakom jako swoisty testament.
Sobotnia uroczystość w Jasienicy miała głęboki, ponadczasowy sens. Poza stworzeniem miejsca spotkania z błogosławionym kapłanem, przypomniała cenę, jaką Polacy zapłacili za odzyskanie wolności w roku 1989. Wydaje się nam, że jeszcze w tym roku, choć dopiero po październikowych wyborach, warto by zorganizować w Policach (Jasienicy?) poważne sympozjum, np. pt. „Nasza droga do wolności”. Uwzględniające m.in. to, co napisaliśmy wyżej. Można by je zorganizować w mniemaną ****) rocznicę śmierci bł. księdza Jerzego (19 X), rozpoczynając Mszą św. w jasienickim kościele i Litanią do błogosławionego Męczennika, patrona wolności i „Solidarności”.
*) Kalendarium:
1956 – poznański czerwiec, strzały do ludzi; październik – przejęcie władzy przez Władysława Gomułkę
1965 – List Biskupów Polskich do Episkopatu Niemieckiego
1966 – Obchody 1000-lecia Chrztu Polski
1968 – Rewolta antysemicka
1970 – Zajścia na Wybrzeżu, strzały do ludzi
1976 – Zajścia w Radomiu
1978 – Wybór Karola Wojtyły na Papieża
1979 – Pierwsza wizyta Jana Pawła II wPolsce
1980 – Solidarność
1981 – Stan wojenny, pacyfikacja kopalni „Wujek”, polegli
1984 – Zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki
1988 – Strajk w Szczecinie
1989 – „Okrągły stół”, pierwsze półwolne wybory, koniec komunizmu
**) Np. ks. Niedzielak, ks. Zych, ks. Suchowolec.
***) „Szykany i naciski władz, rosnące zagrożenie oraz kłopoty zdrowotne ks. Popiełuszki były przyczyną, dla której prymas Józef Glemp zaproponował mu 16 października 1984 roku wyjazd na studia do Rzymu, pozostawiając jednak decyzję samemu zainteresowanemu. Popiełuszko z propozycji nie skorzystał.”
****) Taką datę przyjmujemy. Ale istnieją hipotezy, że ksiądz był przez kilka dni torturowany i zginął między 19 a 25 października.
Komentarze